Temellendirilmiş Kuram

Temellendirilmiş kuram, sistematik olarak toplanan nitel verilerin analizi yoluyla sosyal davranış hakkında kuram oluşturmak için çeşitli ve esnek stratejilerden oluşan sistematik bir süreçtir (Glaser & Strauss, 1967, s. 1). Dolayısıyla, teori gerçek verilere dayandırılır. Bu nedenle, sosyal bilimlerde kullanılan ve bir keşif süreci aracılığıyla insan davranışına ilişkin bir anlayış geliştirmenin önemini vurgulayan tümevarımsal bir analizdir (Mohajan & Mohajan, 2022, s. 17). Tipik olarak, zaman içinde meydana gelen bir süreci açıklamak için mevcut bir teori olmadığında kullanılır, ancak varsayımlarda bulunmak yerine, sosyal bir çerçeve içinde insan eylemlerinin daha doğal bir görünümünü sağlar (Creswell, 2007).

Charmaz (2016) temellendirilmiş kuramı şu şekilde tanımlamıştır: “Temellendirilmiş kuram, tümevarımcı teori ile başlar, karşılaştırmalı analize dayanır, eş zamanlı veri toplama ve analizini içerir ve ortaya çıkan analitik kategorilerinizi rafine etmek için stratejiler içerir'.

Temellendirilmiş kuram analizine 7 temel ilke rehberlik eder:

• Araştırma geniş bir araştırma odağı ile başlamalıdır, yani önceden belirlenmiş bazı araştırma soruları olmamalıdır (Charmaz, 2006).
• Araştırmacının mevcut teorilere karşı mümkün olduğunca tarafsız kalabilmesi için literatür taraması, araştırmanın ilerleyen aşamalarına ertelenmelidir (Glaser, 1978). Mevcut literatür temellendirilmiş kuramda teorik bir arka plan olarak değil, araştırmanın analitik stratejileri tarafından işe koşulacak veriler olarak kullanılır (Creswell, 2014). Derinlemesine literatür taraması, teori keşfedildikten sonra gerçekleşir (Glaser, 1998).
• Veri toplama ve analiz eş zamanlı olarak yürütülmelidir. Veriler, kelimesi kelimesine yapılan görüşmeler şeklindedir ve araştırmacı, görüşmenin tam olarak kaydedildiği gibi yazıya döküldüğünden emin olmalıdır çünkü teori, araştırmacının sahip olduğu kavram ve fikirlerden değil, devam eden veri toplama ve analizinden gelişir. Analiz, veriler toplanır toplanmaz başlamalıdır (Oliver, 2012).
• Sürekli karşılaştırma yöntemi kullanılmalıdır, böylece araştırmacılar ortaya çıkan kodları aynı veri öğesi içinde ve aynı veri seti genelinde sürekli olarak karşılaştırır (Corbin & Strauss, 2015).
• Araştırmacıların analizlerinde neyi kastettiklerini veya neden belirli kodları oluşturduklarını netleştirmelerine yardımcı olmak için notlar tutulmalıdır (Bryman, 2012).
• Teorik duyarlılık - verilerden ortaya çıkanlara açık olmak ve ortaya çıkan bulgular ile literatür arasındaki olası bağlantıları belirlemek (Glaser, 1978).
• Teorik örnekleme - ortaya çıkan kavramların daha fazla keşfedilebileceği yeni verilerin tedarik edilmesi, yani örneklemin nerede ve ne olacağına teorinin karar vermesi (Glaser & Strauss, 1967).

Temellendirilmiş teoriyi benzersiz kılan, veri toplama anında analiz ve bir teorinin geliştiği kavramları üretmek için daha fazla veri toplamanın bu döngüsel hareketidir (Pulla, 2016, s. 79).

Temellendirilmiş kuram analizi zaman alıcıdır ve yürütülmesi zordur. Üzerinde çalışılan olguya aşina olan birçok kişiyle derinlemesine görüşmeler yapılmasını gerektirir ve bu nedenle yönetilmesi gereken büyük miktarda veri vardır (Creswell, 2007).

Temellendirilmiş kuram araştırmacıları, veri parçaları için kodlar ve kod kümeleri için kategoriler oluşturarak veriler hakkında geçici yorumlar geliştirir. Daha sonra kategoriyi tanımlamadan önce toplanan verileri yeniden incelemek için kullanarak, saha alanına geri dönerek, ardından daha fazla veri toplayarak ve daha sonra veri toplamak için odaklanmış sorular oluşturarak ana kategorileri kontrol eder ve iyileştirir (Charmaz, 2017, s. 2).

Temellendirilmiş kuramcılar veri toplama ve analiz etme arasında gidip gelirler. Çünkü temellendirilmiş kuram, veri toplamanın analizi tetiklediği, analizin iyileştirilmesi ve kontrol edilmesi amacıyla sonraki veri toplamayı yönlendirdiği yinelemeli bir süreçtir (Charmaz, 2017, s. 2). Araştırmacılar, önceden tasarlanmış genel konular yerine neler olup bittiğine odaklanırlar, araştırma süreci boyunca karşılaştırmalar yaparlar, böylece yeni özellikler, boyutlar, görünen ve gizli kalmış süreçleri keşfederler. Geliştirilen kuramsal düşünceleri daha sonra toplanan verilerle kontrol eder ve son olarak profesyonel uygulama ve kamu politikası için çıkarımları belirtirler (Charmaz, 2017, s. 3).