“Karma yöntem araştırması, bir araştırmacının veya araştırmacı ekibinin nitel ve nicel araştırma yaklaşımlarının unsurlarını (örneğin nitel ve nicel bakış açılarının kullanımı, veri toplama, analiz, çıkarım teknikleri) geniş ve derinlemesine bir anlayış ve doğrulama amacıyla birleştirdiği araştırma türüdür” (Johnson vd. 2007, s. 123).
Karma yöntem araştırması sosyal bilimlerde popülerlik kazanmaktadır çünkü ne nitel ne de nicel yaklaşımların tek başlarına tam olarak ele alamadığı karmaşık sosyal sorunları ele almak için hem nicel hem de nitel araştırmanın güçlü yönlerini bir araya getirirken bunların birlikte kullanımı, araştırma sorunlarının daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır (Creswell, 2009, s. 188). Dolayısıyla karma yöntem tasarımı, en az bir nitel ve bir nicel araştırma bileşeninin bir arada kullanılmasıyla karakterize edilir (Schoonenboom & Johnson, 2017, s. 108).
Morse (1991), nitel ve nicel araştırmalar için bileşenlerin sırasıyla qual (nitel) ve quan (nicel) (veya önceliği vurgulamak için QUAL ve QUAN) olarak işaretlendiği, yaygın olarak kullanılan bir karma yöntem gösterim sistemi oluşturmuştur. Artı (+) işareti bileşenlerin eş zamanlı uygulanmasını, ok (→) ise bileşenlerin sıralı uygulanmasını ifade eder. Her iki araştırma geleneğinin eşitliğini sağlamak için her kısaltma eşit sayıda, yani dört harf içermektedir (Schoonenboom & Johnson, 2017, s. 108).
Karma yöntem tasarımı sürecinde göz önünde bulundurulması gereken bazı temel özellikler şunlardır: karıştırma amacı, teorik dürtü, zamanlama, entegrasyon noktası, tipolojik kullanım ve karmaşıklık derecesi (Schoonenboom & Johnson, 2017, s. 109).
Amaç: Karma yöntem tasarımının genel amacı, bir çalışmanın sonuçlarını genişletmek ve güçlendirmek, böylece mevcut literatüre bir katkı sağlamaktır. Bir karma yöntem araştırması, araştırma sorularını yanıtlamak için yeterli kalitede olmalı ve her bir araştırma çalışmasında nicel, nitel ve karma yöntem geçerliliklerinin ilgili kombinasyonunu karşılayarak “çoklu doğrulama meşrulaştırması” (Johnson & Christensen, 2017) sağlamalıdır. Green, Caracelli ve Graham (1989), karma yöntem tasarımlarının analizine dayanarak, halen popüler olan ve aşağıdakileri içeren bir amaç sınıflandırması önermiştir:
Bir araştırmacının bir çalışmaya en az bir araştırma sorusuyla başlaması ve ardından karma yöntemin amaçlarının neler olduğunu dikkatlice değerlendirmesi önemlidir. Tek bir araştırma sorusunun farklı yönlerini incelemek için karma yöntemler kullanılabilir veya ayrı ancak birbiriyle ilişkili nitel ve nicel araştırma soruları kullanılabilir. Bununla birlikte, yöntemlerin, metodolojilerin ve/veya paradigmaların karıştırılması, araştırma sorularının yanıtlanmasına yardımcı olacak ve daha basit bir çalışma tasarımına göre iyileştirmeler sağlayacaktır. Karma yöntemli bir çalışmada daha kapsamlı ve daha zengin bilgiler elde edilecektir.
Teorik itici güç: Johnson ve diğerleri (2007) tarafından formüle edildiği üzere karma yöntem araştırmaları üç farklı itici güce sahip olabilir:
Zamanlama: iki yönü vardır; eşzamanlılık ve bağımlılık (Guest, 2013). Eşzamanlılık, eşzamanlı ve sıralı tasarımlar arasındaki ayrımın temelini oluşturur. Sıralı bir tasarımda, nicel bileşen nitel bileşenden önce gelir veya tam tersi olur. Eşzamanlı bir tasarımda ise her iki bileşen de (neredeyse) eşzamanlı olarak yürütülür. Morse'un (1991) gösteriminde, eşzamanlılık bileşenler arasında '+' ile gösterilirken (örneğin QUAL + quan), sıralılık '→' ile gösterilir (QUAL → quan). Bir araştırmanın mülakat verilerini ve anket verilerini aynı anda toplamak mümkündür ve bu durumda araştırma faaliyetleri eşzamanlı olacaktır. Anket verileri toplandıktan sonra mülakat yapmak da mümkündür (ya da tam tersi) ve bu durumda araştırma faaliyetleri sırayla gerçekleştirilir. Zamanlamanın ikinci yönü bağımlılıktır. İkinci bileşenin uygulanması birinci bileşendeki veri analizinin sonuçlarına bağlıysa iki araştırma bileşeni bağımlıdır. İki araştırma bileşeninin uygulanması diğer bileşendeki veri analizinin sonuçlarına bağlı değilse bu bileşenler bağımsızdır. Bir araştırmacı genellikle veri analizlerini bağımsız olarak gerçekleştirip gerçekleştirmemeyi seçebilir. Örneğin, mülakat verilerini ve anket verilerini bağımsız olarak analiz edebilir ve bu durumda araştırma faaliyetleri bağımsız olur. Mülakat sorularının anket verisi analizinin sonuçlarına bağlı olması da mümkündür (veya tam tersi) ve bu durumda araştırma faaliyetleri bağımlı olarak gerçekleştirilir. Belirli bir durumda belirli bir araştırma sorusunu veya araştırma soruları kümesini yanıtlamak için eşzamanlı-bağımlı bir tasarımın mı, eşzamanlı-bağımsız bir tasarımın mı, sıralı-bağımlı bir tasarımın mı yoksa sıralı-bağımsız bir tasarımın mı gerekli olduğunu belirlemek araştırmacıya kalmıştır.
Entegrasyon noktası: Her gerçek karma yöntem çalışmasında, Morse ve Niehaus (2009) ve Guest (2013) tarafından arayüz noktası olarak adlandırılan, nitel ve nicel bileşenlerin bir araya getirildiği en az bir entegrasyon noktası vardır. Bir veya daha fazla entegrasyon noktasına sahip olmak, çoklu bileşenlere dayalı bir tasarımın ayırt edici özelliğidir. Bu noktada bileşenler “karıştırılır” ve dolayısıyla “karma yöntem tasarımları” etiketi kullanılır. Ancak “karıştırma” terimi yanıltıcıdır çünkü bileşenler basitçe karıştırılamayıp çok dikkatli bir şekilde entegre edilir. Entegrasyon noktasının nerede olacağının ve sonuçların nasıl entegre edileceğinin belirlenmesi, karma yöntem araştırmasının tasarımında en önemli olmasa da önemli bir karardır (Schoonenboom & Johnson, 2017, s. 115). Bileşenleri entegre etmenin bazı başlıca yolları aşağıdaki gibidir:
Creswell (2009), yaygın olarak kullanılan altı ana karma yöntem tasarımını aşağıdaki gibi açıklamaktadır:
Güçlü nicel eğilimi olan araştırmacılara hitap eder. Nicel veri toplama ve analizini, başlangıçtaki nicel sonuçların üzerine inşa edilen nitel veri toplama ve analizi takip eder. Genellikle nicel analizlerden beklenmedik sonuçlar ortaya çıktığında kullanılır ve nitel veri toplama, şaşırtıcı sonuçları daha ayrıntılı olarak incelemeye yarar. Uygulanması kolaydır çünkü adımlar ayrı aşamalara ayrılır ve bu nedenle tanımlanması ve raporlanması kolaydır.
İlk olarak nitel veriler toplanır ve analiz edilir, ardından ilk nitel aşamanın sonuçları üzerine inşa edilen nicel veri toplama ve analizi yapılır. Nicel veriler ve sonuçlar nitel bulguların yorumlanmasına yardımcı olur ancak amaç, başlangıçta bir olguyu keşfetmektir. Nitel aşamadan ortaya çıkan bir teorinin unsurlarının test edilmesinin yanı sıra bulguların farklı örneklemlere genelleştirilmesi veya bir aracın geliştirilmesi gerektiğinde uygundur.
İki aşamalı bir projedir fakat toplumsal cinsiyet veya ırk gibi kullanılan teorik bir mercek, sıralı prosedürleri üst üste bindirir. İlk aşama nitel ya da nicel olabilir ve bunu yine nitel ya da nicel olan ve önceki aşamanın üzerine inşa edilen ikinci aşama izler. Teorik mercek, bir sorunu keşfetmeyi amaçlayan araştırma sorusunu şekillendirir ve çalışmaya rehberlik eder.
Sıralı tasarımlar Şekil 5'te görsel olarak sunulmuştur.
Araştırmacı hem nicel hem de nitel verileri eş zamanlı olarak toplar ve daha sonra iki veri tabanını karşılaştırarak bir yakınsama, farklılık veya ikisinin bir kombinasyonu olup olmadığını belirler. Bu modelde genellikle nicel ve nitel yöntemler, bir yöntemin zayıf yönlerini diğerinin güçlü yönleriyle dengelemek için ayrı ayrı kullanılır (ya da tersine, birinin gücü diğerinin gücüne katkıda bulunur). Genellikle bir yorum veya tartışma bölümünde bulunan bu yaklaşım sırasında karıştırma, aslında verileri birleştirmek (yani, bir veri türünü diğer veri türüne dönüştürmek, böylece kolayca karşılaştırılabilirler) veya iki veri tabanının sonuçlarını bir tartışmada yan yana entegre etmek veya karşılaştırmaktır. Eş zamanlı veri toplama, sıralı yaklaşımlardan birine kıyasla daha kısa bir veri toplama süresiyle sonuçlanır çünkü hem nitel hem de nicel veriler araştırma sahasında aynı anda toplanır. Bu modelin bazı sınırlılıkları da vardır. Bir olguyu iki ayrı yöntemle yeterince incelemek büyük çaba ve uzmanlık gerektirir. Farklı veri biçimlerini kullanan iki analizin sonuçlarını karşılaştırmak da zor olabilir.
Hem nitel hem de nicel veriler eş zamanlı olarak toplanır, ancak bu yaklaşımda projeye rehberlik eden birincil bir yöntem ve prosedürlerde destekleyici bir rol sağlayan ikincil bir veri tabanı vardır. Daha az öncelik verilen ikincil yöntem (nitel veya nicel), baskın yöntemin (nitel veya nicel) içine gömülür veya iç içe geçer. İki yöntemden elde edilen verilerin karıştırılması genellikle bilgileri bütünleştirmek ve bir veri kaynağını diğeriyle karşılaştırmak için yapılır ve genellikle bir çalışmanın tartışma bölümünde gerçekleştirilir. Bununla birlikte, veriler karşılaştırılmayabilir, ancak sorunun genel bir bileşik değerlendirmesini sağlayan iki farklı resim olarak yan yana bulunabilir. Araştırmacı bu yaklaşımı farklı araştırma sorularını veya bir kuruluştaki farklı seviyeleri değerlendirmek için kullandığında durum böyle olacaktır.
Araştırmacının belirli bir teorik perspektifi kullanmasının yanı sıra hem nicel hem de nitel verilerin eş zamanlı olarak toplanmasıyla yönlendirilir. Bu bakış açısı eleştirel teori, savunuculuk, katılımcı araştırma gibi ideolojilere ya da kavramsal veya teorik bir çerçeveye dayanabilir. Bu bakış açısı, çalışmanın amacına veya araştırma sorularına yansır. Problemin tanımlanması, tasarımın ve veri kaynaklarının belirlenmesi, sonuçların analiz edilmesi, yorumlanması ve raporlanması gibi tüm metodolojik tercihlerin arkasındaki itici güçtür. İster üçgenleme ister gömülü tasarım olsun, eş zamanlı bir modelin seçimi bu bakış açısını kolaylaştırmak için yapılır.
Eşzamanlı tasarımlar Şekil 6'da görsel olarak sunulmuştur.
