Etnometodologija

Etnometodologija predstavlja novi vid istraživanja. Kao što joj i samo ime kaže, ona ima veze sa istraživanjem jednog naroda i karakteristika njegovih društvenih zajednica. Donekle se ovde oseća etnografija, koja predstavlja opisivanje kolektivnih vrednosti jedne zajednice. Etnografija svakako opisuje i ostale bitne delove jedne društvene grupe kao što su oruđe, hrana, umetnost i način života.  Za etnometodologiju su najbitniji stavovi društva i kako oni svoje stavove iznose pomoću jezika. Za razliku od sociologije, koja nema sistem prikupljanja podataka, etnometodologija se trudi da isti izradi.

Etnometodologija se služi činjenicama koje proizilaze iz govora običnog čoveka, čoveka iz naroda. Cilj je da se utvrde stavovi koje pojedinci imaju o svom društvu, koje stiču na osnovu okruženja, njegovog uticaja i međusobne komunikacije. Ljudi imaju predstavu o nečemu, bilo da to samo oni vide, ili prihvataju ili ne prihvataju ono što im se plasira putem raznih medija pa na osnovu toga formiraju mišljenje. Smisao etnometodološkog postupka je da se prikupe činjenice o tome kako pojedinci dolaze do emotivnih predstava o realnosti, odnosno pod kojim društvenim uslovima i u kojim situacijama.

Šta će biti predmet etnometodološkog pristupa određuju ljudi, jer oni određuju šta im je bitno tako što pokazuju emocije. Cilj je osloboditi lična osećanja i predstave, bez obzira na neistomišljenike. Svako treba da ima ličnu predstavu o društvu i ukoliko je kolektivna predstava nepodobna za pojedinca, stavovi se mogu menjati. Ljudi stvaraju društvo, pa ga mogu i menjati.

S obzirom na to da je etnometodologija mlada nauka, postoji podela na osnovu vrsta predstava, a to su ograničena i neograničena etnometodologija, kao i etnometodologija posrednog i neposrednog uticaja.

• ograničena etnometodologija se vezuje za konkretnu grupu i njihove stavove. Ovom metodom se analiziraju odnosi u grupama i načini na koje se ljudi prepoznaju.
• neograničena etnometodologija je ona koja svoju grupu širi i na druge drušvene celine. Ovde se vidi kako pripadnici jedne grupe vrednuju svoju grupu i da li druge grupe prihvataju ili ne.
• etnometodologija neposrednog uticaja se odlikuje ličnim i samostalnim predstavama članova društva ili grupe. Suština je u prepoznavanju srodnosti mišljenja i grupisanju u zajednicu shodno srodnosti.
• suprotno tome, etnometodologiju posrednog uticaja odlikuju uticaji sa strane. Mišljenja pojedinih članova se koriguju pod spoljnim pritiscima da bi se prilagodili većinskoj grupi.

Podaci se obično prikupljaju kroz dugoročno posmatranje ponašanja, jezika i interakcije među članovima grupe koji dele kulturu i putem intervjua sa najupućenijim članovima zajednice, koji se nazivaju „ključni informanti“. Istraživači se moraju ograditi. Prikupljanje podataka i analiza odvijaju se istovremeno. Prema Kresvelu (Creswell, 2007), postupak sprovođenja takvog istraživanja obuhvata sledeće korake:

• utvrđivanje da li je etnometodologija najpodesniji nacrt za proučavanje istraživačkog problema (podesna je kada je potrebno opisati kako neka kulturna grupa funkcioniše i istražiti verovanja, jezik, ponašanje i pitanja kao što su moć, otpor i dominacija);
• otkrivanje ili lociranje grupe koja deli kulturu i koja će se proučavati – grupe koja je zajedno duže vreme, toliko da su se njihov zajednički jezik, obrasci ponašanja i stavovi spojili u prepoznatljiv obrazac, ili grupe koja je marginalizovana od strane društva;
• odabir kulturnih tema ili pitanja za proučavanje u vezi sa grupom (kao što su učenje, socijalizacija, spoznaja, dominacija, nejednakost itd.);
• terenski rad/prikupljanje podataka u mestu gde grupa radi i živi, poštujući svakodnevni život pojedinaca na terenu. Za prikupljanje podataka mogu se koristiti posmatranje, intervjui, testovi, ankete, audiovizuelne metode;
• analiza podataka – opis tema koje proizilaze iz grupe i opšta analiza načina na koji grupa funkcioniše i živi;
• obezbeđivanje holističkog kulturnog portreta grupe, koji obuhvata stavove učesnika, kao i stavove istraživača tako da čitalac stiče znanje o grupi koja deli kulturu na osnovu tumačenja i učesnika i istraživača. U njemu se može zalagati za potrebe grupe ili se mogu sugerisati promene koje bi omogućile zadovoljenje tih potreba. Pozorišne produkcije, predstave ili pesme mogu biti neki od krajnjih proizvoda etnometodologije.

Da bi se bavio etnometodologijom, istraživač treba da poseduje znanje o kulturnoj antropologiji i značenju socio-kulturnog sistema. Prikupljanje podataka je opsežno i dugotrajno. Postoji mogućnost da se istraživač stopi sa zajednicom i da neće moći da završi istraživanje. Istraživač treba da vodi računa o svom uticaju na ljude i mesta koja proučava (Creswell, 2007, str. 72).